Openbare Bibliotheek Zoetermeer stilt leeshonger sinds 1963

Van een strenge juf die bepaalt wat een kind mag lezen tot een digitale wereld waarin de bibliotheek de weg wijst – voor de bibliotheek van Zoetermeer is er in zestig jaar veel veranderd.

Uitlenen na de mis

Voordat er een openbare bibliotheek kwam in Zoetermeer, was er al een roomskatholieke bibliotheek. Om de gelovigen in de gelegenheid te stellen de juiste boeken te lezen, werd een Katholieke Volksbibliotheek opgericht in een voormalige kleuterschool, het latere Kwetternest aan de Dorpsstraat 35. In het begin van jaren ’50 van de vorige eeuw had de zeer strenge schooljuffrouw Schwalbach hier de leiding. Als ze het nodig vond, gebruikte ze de liniaal als straf. Vrije keuze om iets te lenen was er in die beginjaren niet. Het uitlenen gebeurde na de heilige mis. Als bezoeker moest je op voor de balie blijven wachten tot je aan de beurt was.

In 1960 wordt de naam gewijzigd in R.K. Algemene Bibliotheek. Dat betekent dat iedereen toegang heeft. De bibliotheek is gevestigd in het pand van boekhandel Van Schuppen in de Dorpstraat. Achterin de winkel kun je boeken lenen.

Openbare Bibliotheek opgericht

Op 28 november 1963 wordt de Stichting Openbare Bibliotheek opgericht. De eerste vestiging van de Openbare Bibliotheek wordt op 9 februari 1965 officieel geopend aan de Meidoornlaan; dat gebeurt door de echtgenote van de Zuidhollandse Commissaris der Koningin, mevrouw Klaasesz.. Deze eerste bibliotheek bestaat uit enkele ruime klaslokalen van in totaal 150 m2. In 1969 wordt het gebouw uitgebreid tot 300 m2. De oliekachels worden bij die uitbreiding vervangen door centrale verwarming. De collectie bestaat uit 16.000 banden.

Alle werkzaamheden die verricht moeten worden, gaan in die begintijd met de hand. Een lidmaatschap van de bibliotheek kost in 1965 ƒ 5,- per jaar voor volwassenen en ƒ 1,50 voor jeugd. In 1972 is het bedrag voor volwassenen gestegen naar ƒ 7,50 per jaar. De bibliotheek voorziet in Zoetermeer in een behoefte. Van alle nieuwe inwoners meldt zich 20 % als lid bij de bibliotheek. Landelijk ligt dit gemiddelde op 11 %. Er moeten zeker 11.000 extra banden worden aangeschaft om iedereen van boeken te kunnen voorzien.

Bibliobus

In 1972 krijgt Meerzicht een eigen Bibliobus om de vraag naar bibliotheekboeken tijdelijk te kunnen beantwoorden. De bus rijdt rond met een constante voorraad van 2500 tot 2700 boeken. In het cultureel centrum Meerzicht wordt intussen een nieuwe bibliotheekvestiging gepland van ca. 600 m2, met een uitbreidingsmogelijkheid tot 850 m2. Deze nieuwe bibliotheekvestiging wordt in 1977 geopend. Het aantal banden dat hier beschikbaar is, is 16.000. Deze bibliotheek kent veel uitleningen, vooral onder de  jeugd. Het lidmaatschap in Zoetermeer ligt al hoog met 25% van de bevolking. In de wijk Meerzicht is zelfs 31% van de bewoners bibliotheeklid.

Vestigingen openen, veranderen en sluiten

Met de groei van de stad volgen andere filialen en de bouw van de Hoofdbibliotheek in het Stadscentrum. In 1978 opent bibliotheek Buytenwegh haar deuren, in 1983 gevolgd door bibliotheek Seghwaert. In totaal heeft Zoetermeer in die tijd 24.000 ingeschreven leners. Het lidmaatschap voor volwassenen kost inmiddels ƒ 18,- per jaar.

In 1986 wordt de Hoofdbibliotheek in het Stadshart geopend. Daar staan in de beginfase 70.000 banden. Op dat moment is maar liefst 37% van de Zoetermeerders lid van de bibliotheek.

In 1991 bereikt de bibliotheek haar hoogtepunt: 44% van de Zoetermeerders is lid van de bibliotheek. Een opvallend getal; landelijk ligt dit percentage op 27.

De vestiging aan de Meidoornlaan wordt, ondanks grote protesten vanuit de bevolking, vanwege bezuinigingen op 31 maart 1993 gesloten.

Ondanks bezuinigingen opent de Stichting Openbare Bibliotheek op 13 november 1992 toch nog een vestiging in de wijk Rokkeveen. Het filiaal start met een collectie van 37.000 boeken.

De Hoofdbibliotheek die in februari 1986 zijn deuren opende, wordt in 1994 stevig verbouwd. Het bibliotheekgebouw wordt aan de westgevel vergroot, wat een extra vloeroppervlak van1000 m² oplevert. Burgemeester Luigi van Leeuwen heropent op 31 mei 1995 de Hoofdbibliotheek officieel.

In 1995 sluit Bibliotheek Meerzicht haar deuren. In datzelfde jaar wordt bibliotheek Buytenwegh, als gevolg van bezuinigingen, verplaatst. Twee jaar later wordt bibliotheek Buytenwegh gesloten. In 2006 krijgt de nieuwe wijk Oosterheem een tijdelijke bibliotheek in de topsporthal De Oosterpoort.

In 2007 opent de bibliotheek drie leespleinen voor bepaalde doelgroepen. Makkelijk Lezen is voor leerlingen in het primair onderwijs, 4You! is voor leerlingen in het voortgezet onderwijs en Lees en Schrijf! Is een collectie voor laaggeletterde volwassenen.

In 2010 wordt Bibliotheek Rokkeveen verkleind en gemoderniseerd volgens het retail-concept (meer een winkel dan een bibliotheek). In 2012 verhuist Bibliotheek Oosterheem van de sporthal naar de definitieve locatie in het winkelcentrum Oosterheem. Ook hier is de inrichting volgens het retail-concept.

Op 1 december 2012 sluit Wijkbibliotheek Seghwaert definitief haar deuren vanwege een nieuwe bezuinigingsoperatie.

In 2012 verkent de bibliotheek de mogelijkheden om de Hoofdbibliotheek te verplaatsen naar het Stadsforum, waar zij samen met het Stadsmuseum gehuisvest zou kunnen zijn.

In 1991 staat dit in de krant:

In 1963 is men in Zoetermeer begonnen met het uitlenen van boeken in de openbare bibliotheek in de oude dorpskern. Door de snelle groei van de stad werd het noodzakelijk in de nieuwe stadswijken filiaalvestigingen op te zetten. In 1985 kwam de Hoofdbibliotheek als laatste vestiging tot stand in het Stadshart van Zoetermeer. Deze was broodnodig, omdat de filialen de leeshonger van de Zoetermeerders niet konden verwerken.

Meer info:

Collectie Hoofdbibliotheek Zoetermeer

Diesen, Peter van, en Carel ten Teije. Eén uit velen : vijfentwintig jaar Openbare Bibliotheek Zoetermeer, 1963-1988. Stichting Openbare Bibliotheek , 1988.